Vitamin K là một loại vitamin không phổ biến giống như những loại vitamin khác nhưng nó lại vô cùng quan trọng tới sự sống, sức khỏe của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
Vitamin K là một nhóm các vitamin hòa tan trong chất béo, giống nhau về cấu trúc mà cần cho có một vai trò quan trọng trong sự điều chỉnh sự đông đặc của máu, vitamin K là chất giúp chống lại sự băng huyết. Vitamin K hỗ trợ sự trao đổi chất của xương và trao đổi chất của canxi trong hệ thống mạch máu.
Vitamin K cần thiết để tạo thành các yếu tố đông máu, thiếu vitamin K các yếu tố này sẽ giảm gây nên tình trạng xuất huyết nặng, trong đó có xuất huyết não – màng não (XHN – MN).
Ở Việt Nam cũng như trên thế giới tỷ lệ XHN – MN ở trẻ nhỏ còn cao, bệnh thường nặng, tử vong cao, di chứng nặng nề tới 40-50%. Các di chứng thường gặp như động kinh, liệt vận động, chậm phát triển thể chất – tinh thần, ứ nước não thất…
Vitamin K có vai trò cực kỳ quan trọng với trẻ
Hầu hết trẻ lúc mới sinh có rất ít vitamin K1 trong cơ thể do vitamin K1 không qua được nhau thai, vi khuẩn đường ruột chưa phát triển, lượng vitamin K1 trong sữa mẹ không đủ, do đó hầu hết trẻ sơ sinh đều thiếu vitamin K1 và có nguy cơ bị xuất huyết sớm hay muộn, trong đó nguy hiểm nhất là xuất huyết não và màng não.
– Vitamin K đóng một vai trò đặc biệt trong quá trình làm đông máu, tránh xuất hiện chảy máu ở trẻ. Vitamin K cũng giúp cho canxi được hấp thụ dễ dàng, giúp cho xương bé chắc khỏe.
– Trẻ sơ sinh bị thiếu hụt vitamin K rất dễ bị xuất huyết ở mũi, miệng, gốc rốn thậm chí là tử vong. Vì vậy, tất cả trẻ sơ sinh bắt buộc phải tiêm phòng viatmin K, tốt nhất trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh.
– Thiếu vitamin K là do một lý do nào đó khiến gan bị viêm trong thời kỳ trong bào thai, chức năng gan của bé chưa được hoàn thiện.
Triệu chứng khi trẻ thiếu vitamin K
Thiếu vitamin K thường xuất hiện trong thời kỳ trẻ mới sinh vào các ngày thứ 3-5 sau khi sinh, vì vi khuẩn đường ruột chưa tổng hợp đủ vitamin K, hoặc trẻ bị tắc đường mật, rối loạn tiêu hóa. Tất cả các trường hợp có bệnh chảy máu (chảy máu đường tiêu hóa, chảy máu ở da, niêm mạc, mũi, miệng…) cần phải nghĩ tới thiếu vitamin K.
Ngoài ra, khi thấy trẻ bỏ bú, quấy khóc, khóc thét, nôn trớ, da xanh xao, nhợt nhạt, co giật, li bì hoặc hôn mê… nhất là trẻ ở lứa tuổi từ sơ sinh đến 2 tháng tuổi thì cần đặc biệt lưu ý nguy cơ xuất huyết não, một trong những căn nguyên hay gặp là do thiếu vitamin K. Trẻ có thể tử vong trong hai, ba ngày đầu nếu không điều trị kịp thời.
Vậy tại sao trẻ lại thiếu vitamin K?
+ Trong thời kỳ bào thai một phần vitamin K được cung cấp do truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai, lượng này rất nhỏ, thấp hơn nhu cầu sinh lý.
+ Sau sinh do trẻ còn nhỏ, vi khuẩn đường ruột chưa đủ khả năng tổng hợp vitamin K, do đó trẻ càng nhỏ càng dễ bị thiếu vitamin K, dễ bị XHN – MN hơn trẻ lớn.
Ngoài ra, trẻ sơ sinh là con những bà mẹ có dùng các thuốc như Rifamycin, Isoniazid… hoặc những trẻ phải dùng kháng sinh sớm vì nhiễm trùng và những bệnh lý đường tiêu hóa sẽ làm giảm tổng hợp vitamin K ở ruột.
Tiêm phòng vitamin K cho trẻ sau sinh
Mục đích của việc chích vitamin K1 là để phòng bệnh XHN – MN do thiếu vitamin K, bệnh này thường chỉ xảy ra ở trẻ dưới 2 tháng tuổi, do cơ thể các trẻ chưa tổng hợp được vitamin K.
Bệnh XHN – MN ở trẻ nhỏ hoàn toàn có thể dự phòng được bằng cách tiêm cho tất cả trẻ mới sinh một mũi vitamin K1 1mg hoặc vitamin K3 2mg, tiêm một lần cho trẻ ngay sau sinh (tiêm cho tất cả trẻ ngay sau sinh, không kể trẻ đó đủ tháng hay thiếu tháng, trẻ khỏe hay yếu).
Hiện nay các trẻ sanh ra ở các BV đều có chỉ định tiêm phòng vitamin K1 ngay sau sinh.
Bổ sung vitamin K cho mẹ bầu những tháng cuối
Ngoài ra, nên bổ sung vitamin K cho phụ nữ ngay từ thời kỳ mang thai, bằng chế độ ăn đủ chất, đa dạng, tăng cường ăn rau xanh, các loạị rau màu xanh thẫm có nhiều vitamin K như bắp cải, cải xoong, xà lách , dầu đậu tương, dầu hướng dương…và cũng nên uống vitamin K trước khi sinh. Cụ thể liều uống là 1 viên vitamin K1 5mg trước sinh từ 2 đến 4 tuần và 1 viên vitamin K1 5mg trước khi sinh.
Việc bổ sung vitamin K1 cho bà mẹ sắp sinh sẽ giúp bổ sung hàm lượng vitamin K cho trẻ, tăng lượng vitamin K trong sữa mẹ.
Để đề phòng xuất huyết não ở trẻ sơ sinh, dù mẹ đã được uống vitamin K khi mang thai, thì sau sinh vẫn cần tiêm một liều 1 mg vitamin K1 cho trẻ.
– Tổng hợp-
