Dịch bệnh sởi bùng phát từ trước Tết Nguyên đán, tới nay số bệnh nhân mắc sởi vẫn không ngừng tăng lên. Thống kê từ Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM cho thấy, từ đầu năm tới nay, toàn thành phố có 978 trường hợp mắc bệnh sởi xuất hiện đủ ở các quận, huyện. BS Lê Hồng Nga – Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm (Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM), nhận định, tình hình dịch sởi trên địa bản thành phố đang diễn biến hết sức phức tạp. Còn tại Hà Nội, thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố cho biết, trong kỳ nghỉ Tết vừa qua, toàn thành phố ghi nhận 6 ca mắc bệnh sởi, nâng số ca mắc từ đầu năm tới nay lên 114 ca. Tăng rất cao so với cùng kỳ năm 2018 (chỉ 8 ca mắc bệnh). Dự kiến dịch bệnh sẽ còn tiếp tục kéo dài đến tháng 6. Có thể nói việc không tiêm phòng vaccine sởi là lý do khiến trẻ khi mắc sởi bệnh càng nặng hơn. Theo thống kê tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), 90% trẻ nhập viện vì bệnh sởi chưa tiêm phòng vaccine sởi hoặc có tiêm phòng nhưng không đủ liều.
Các bài viết liên quan:
- Những điều cần biết về bệnh sởi, cách phòng và chống bệnh
- 12 loại vacxin bác sĩ khuyên mẹ nên chích ngừa cho con
Các chuyên gia y tế đánh giá, năm nay theo chu kỳ, bệnh sởi có khả năng bùng phát dịch mạnh (đợt dịch sởi bùng phát gần đây nhất là vào năm 2014). Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo người dân cách phòng bệnh và phát hiện bệnh.
Nội dung chính
Bệnh sởi là gì?
Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính với các triệu chứng sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho, mắt đỏ… bệnh có thể gặp ở trẻ em, người lớn nếu không có miễn dịch phòng bệnh, có thể gây thành dịch.
Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính với các triệu chứng sốt, phát ban, chảy nước mũi, ho, mắt đỏ… bệnh có thể gặp ở trẻ em, người lớn nếu không có miễn dịch phòng bệnh, có thể gây thành dịch.
Mầm bệnh là virus sởi thuốc họ Paramyxoviridae, virus hình cầu, đường kính 120 – 250nm, sức chịu đựng yếu, dễ bị diệt với các thuốc khử trùng thông thường, ánh sáng mặt trời, sức nóng… Ở nhiệt độ 56 độ C bị diệt trong 30 phút.
Virus sởi có hai kháng nguyên:
– Kháng nguyên ngưng kết hồng cầu (Hemagglutinin).
– Kháng nguyên tan hồng cầu (Hemolysin)
Khi virus vào trong cơ thể bệnh nhân sẽ kích thích sinh kháng thể. Bằng kĩ thuật kết hợp bổ thể và kĩ thuật ức chế ngưng kết hồng cầu… giúp cho chẩn đoán bệnh.
Kháng thể xuất hiện từ ngày thứ 2 – 3 sau khi mọc ban và tốn tại lâu dài. Miễn dịch trong sở là miễn dịch bền vững.
Triệu chứng bệnh sởi
Bệnh sởi xảy ra ở mọi đối tượng cả người lớn, trẻ em, phụ nữ có thai (trẻ sơ sinh và có cả bệnh nhân đã 79 tuổi).
Theo khuyến cáo của Phòng nghiệp vụ Y (Sở Y tế TP.HCM), sởi (hay còn gọi là ban đỏ) là bệnh do vi rút gây ra, lây lan qua đường hô hấp. Sởi là bệnh truyền nhiễm dễ lây nhất.
Vi rút sởi lây lan qua không khí. Khi bệnh nhân ho hoặc hắt hơi sẽ phát tán rất nhiều vi rút sởi ra ngoài.
Bệnh bắt đầu bằng triệu chứng sốt. Sau đó xuất hiện các triệu chứng ho, hắt hơi, đỏ mắt và phát ban.
Cụ thể, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), cho biết: Trẻ bệnh sởi thường sốt cao dần, ngày càng cao, kèm ho sổ mũi nhiều. Sau sốt 2 -3 ngày bắt đầu phát ban. Ban ra dần từ mặt xuống chân. Khi ra ban trẻ vẫn còn sốt rất cao và ho nhiều, có trẻ còn kèm tiêu chảy.
Biến chứng của bệnh sởi
Bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng từ nhẹ như tiêu chảy, viêm tai giữa đến biến chứng nặng nề như viêm phổi, viêm não. Các biến chứng nghiêm trọng này có tỉ lệ tử vong cao. Cần lưu ý rằng, các triệu chứng của bệnh sởi rất dễ nhầm với biểu hiện của bệnh Rubella (hay còn gọi là bệnh sởi Đức). Hơn nữa, các phát ban của sởi có thể nhầm với các phát ban dạng dị ứng, do vậy bệnh nhân thường chủ quan.
– Biến chứng đường hô hấp:
+ Viêm thanh quản:
Giai đoạn sớm, là do virus sởi: Xuất hiện ở giai đoạn khởi phát, giai đoạn đầu của mọc ban thường mất theo ban, hay có Croup giả, gây cơn khó thở do co thắt thanh quản.
Giai đoạn muộn: Do bội nhiễm (hay gặp do tụ cầu, liên cầu, phế cầu…), xuất hiện sau mọc ban. Diễn biến thường nặng: Sốt cao vọt lên, ho ông ổng, khàn tiếng, khó thở, tím tái.
+ Viêm phế quản: Thường do bội nhiễm, xuất hiện vào cuối thời kì mọc ban. Biểu hiện sốt lại, ho nhiều, nghe phổi có ran phế quản, bạch cầu tăng, neutro tăng, X-quang có hình ảnh viêm phế quản.
+ Viêm phế quản – phổi: Do bội nhiễm, thường xuất hiện muộn sau mọc ban. Biểu hiện nặng: sốt cao khó thở, khám phổi có ran phế quản và ra nổ. Xquang có hình ảnh phế quản phế viêm (nốt mờ rải rác 2 phổi). Bạch cầu tăng, neutro tăng, thường là nguyên nhân gây tử vong trong bệnh sởi, nhất là ở trẻ nhỏ.
– Biến chứng thần kinh:
+ Viêm não – màng não – tủy cấp: Là biến chứng nguy hiểm gây tử vong và di chứng cao. Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh của Mỹ, cứ khoảng 1.000 trẻ bị sởi thì có một trẻ bị viêm não. Viêm não có thể gây co giật, hôn mê, tử vong hoặc ảnh hưởng nặng nề đến tinh thần và thể chất của trẻ sống sót
+ Viêm màng não: Có thể viêm màng não thanh dịch do virus sởi hoặc viêm màng não mủ sau viêm tai do bội nhiễm.
+ Viêm não chất trắng bán cấp xơ hóa (Van bogaert): Hay gặp ở tuổi 2 – 20 tuổi, xuất hiện muộn sau vài năm, điều này cho thấy virus sởi có thể sống tiềm tàng nhiều năm trong cơ thể bệnh nhân có đáp ứng miễn dịch bất thường. Diễn biến bán cấp từ vài tháng đến một năm. Bệnh nhân tử vong trong tình trạng tăng trương lực cơ và co cứng mất não.
– Biến chứng đường tiêu hóa: Thường gặp là viêm niêm mạc miệng, viêm ruột, cam mã tấu… Tiêu chảy cũng thường gặp ở những trẻ bị sởi. Tiêu chảy sau sởi nặng nề hơn và có nhiều biến chứng hơn tiêu chảy cấp do virus thông thường.
– Viêm loét giác mạc: Có thể gặp ở trẻ suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A và có thể gây mù vĩnh viễn. Ở trẻ em châu Phi, sởi là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa. Phụ nữ mang thai nếu bị sởi thì có thể bị sảy thai, thai chết lưu, sinh non hoặc sinh con nhẹ cân.
Cách phòng tránh và điều trị bệnh sởi
Để phòng chống bệnh sởi, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo các gia đình:
– Chủ động đưa trẻ từ 9 tháng đến 2 tuổi chưa tiêm hoặc tiêm chưa đủ 2 mũi vaccine sởi hoặc trẻ từ 1 tuổi đến 14 tuổi tiêm vaccine sởi – rubella đầy đủ và đúng lịch.
– Bệnh sởi rất dễ lây, không cho trẻ đến gần, tiếp xúc với các trẻ nghi mắc bệnh sởi. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng khi chăm sóc trẻ.
– Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng, mắt và răng miệng cho trẻ hàng ngày. Đảm bảo nhà ở và nhà vệ sinh thông thoáng, sạch sẽ. Tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.
– Nhà trẻ, mẫu giáo, trường học nơi tập trung đông trẻ em cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, thông thoáng; thường xuyên khử trùng đồ chơi, dụng cụ học tập và phòng học bằng các chất sát khuẩn thông thường.
– Khi phát hiện có các dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban cần sớm cách ly và đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn điều trị kịp thời. Không nên đưa trẻ điều trị vượt tuyến khi không cần thiết để tránh quá tải bệnh viện và lây nhiễm chéo trong bệnh viện.
