Bệnh dị ứng, đặc biệt là mề đay mẩn ngứa, ngày càng trở nên phổ biến và xuất hiện ở mọi độ tuổi. Người bệnh có nguy cơ cao bị sốc phản vệ, có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và các phương pháp điều trị cho dị ứng và mề đay là cần thiết để giảm thiểu mức độ rủi ro mà bệnh có thể mang lại.
Nội dung chính
Bệnh nổi mề đay là gì?
Mề đay, được định nghĩa là một trạng thái da hiện ra với các đốm đỏ và ngứa. Các đốm này có thể có hình dạng và kích thước đa dạng, từ tròn, bầu dục đến hình vòng; kích thước dao động từ những chấm nhỏ đến các mảng lớn có đường kính lớn hơn 10cm. Mề đay thuộc loại bệnh da liễu phổ biến, ước tính có khoảng 10% – 20% dân số thế giới mắc phải. Hầu hết các trường hợp mề đay thường giảm đi tự nhiên trong vòng 6 tuần, với chỉ 5% trường hợp kéo dài hoặc tái phát.
Trong trường hợp không được điều trị, người mắc mề đay đối mặt với rủi ro phát ban phù mạch dị ứng, có thể bao gồm sưng mặt, mắt, môi, lưỡi hoặc cổ họng, đặc biệt là sưng họng có thể gây tắc nghẽn đường thở và dẫn đến tình trạng nguy hiểm, thậm chí tử vong trong vòng 4 phút nếu không được cấp cứu kịp thời để khôi phục đường thở.
Triệu chứng nổi mề đay
Dưới đây là những dấu hiệu cơ bản của bệnh nổi mề đay:
- Nổi ban đỏ hoặc trắng xuất hiện trên mặt, cơ thể, tay hoặc chân.
- Có thể có kích thước và hình dạng đa dạng.
- Ngứa là một triệu chứng phổ biến đi kèm với mề đay.
Các triệu chứng này có thể xuất hiện đều đặn và khó dự đoán, thường xuyên tái phát trong khoảng vài tháng hoặc vài năm.
Nguyên nhân nổi mề đay
Nguyên nhân gây nổi mề đay toàn thân là hậu quả của quá trình dị ứng, khi hệ miễn dịch phản ứng quá mạnh với các chất gây dị ứng. Chúng khiến cơ thể phát thải histamin, một hoạt chất có tác dụng loại bỏ tác nhân gây dị ứng, nhưng đồng thời cũng gây ra các phản ứng dị ứng.
Nổi mề đay và sưng da là những biểu hiện phổ biến của phản ứng dị ứng trên da. Có thể xuất hiện độc lập hoặc đi kèm với các dấu hiệu khác, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tình trạng có thể phát sinh tại một vùng da cụ thể hoặc trên nhiều vùng da khác nhau trên cơ thể, phụ thuộc vào lượng chất gây dị ứng và độ nhạy cảm của cơ thể.
Các nguyên nhân gây nổi mề đay đa dạng, bao gồm:
- Dị nguyên trong không khí: Bào tử nấm, vảy da động vật, lông thú vật, phấn hoa, bụi bẩn.
- Nhiễm trùng do vi khuẩn: Nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm họng do liên cầu khuẩn.
- Độc tố từ côn trùng đốt: Gây ra phản ứng dị ứng và nổi mề đay.
- Thành phần thực phẩm: Đậu phộng, trứng, cá, sữa, động vật có vỏ.
- Thành phần của thuốc: Các loại thuốc như thuốc điều trị tăng huyết áp, codeine, thuốc kháng viêm không steroid.
- Thay đổi thân nhiệt đột ngột: Nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột hoặc tăng nhiệt độ cơ thể sau hoạt động thể chất.
- Chất liệu quần áo và đồ dùng cá nhân: Cao su, chất tẩy rửa, thành phần kem dưỡng da.
- Rối loạn nội tiết tố: Giai đoạn mãn kinh, mang thai, hoặc các rối loạn về tuyến giáp.
Nguyên nhân gây nổi mề đay mạn tính vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng có sự liên quan đến hệ miễn dịch của người bệnh.
Những người dễ mắc bệnh mề đay
Trẻ em: Thường xuyên phải đối mặt với mề đay cấp tính do phản ứng dị ứng với thức ăn, nhiễm trùng đường hô hấp, hoặc côn trùng cắn. Yếu tố thể chất, chênh lệch áp suất và thời tiết lạnh thường là nguyên nhân chính, và trẻ em mắc mề đay mạn tính thường phải đối mặt với tình trạng phù mạch.
Phụ nữ mang thai: Những biến động nội tiết, căng thẳng trong thời kỳ mang thai làm tăng nguy cơ mề đay ở người mẹ. Các yếu tố khác bao gồm cảm lạnh, cảm cúm, hoạt động quá mức và mất cân bằng men gan tạm thời, khiến chất thải tích tụ trong máu.
Phụ nữ sau sinh: Nổi mề đay sau sinh có nguyên nhân từ các khía cạnh thể chất, tinh thần và cảm xúc ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Quá trình vượt cạn và chăm sóc trẻ sơ sinh có thể gây suy kiệt sức khỏe cho người mẹ, tạo điều kiện thuận lợi cho mề đay phát triển. Những yếu tố khác bao gồm thiếu ngủ, lo lắng thái quá, và thay đổi chế độ ăn uống.
Các câu hỏi thường gặp
Các thắc mắc thường gặp về mề đay bao gồm:
Tình trạng lây lan của mề đay
Mề đay không phải là bệnh truyền nhiễm, và nó có thể tái phát nhiều lần mà không lây truyền từ người này sang người khác. Nhiều trường hợp trong gia đình có thể cùng mắc mề đay do yếu tố di truyền hoặc sống trong môi trường có yếu tố dị ứng như thời tiết hay không khí.
Nguy hiểm của mề đay
Hầu hết các trường hợp mề đay đều lành tính và không gây nguy hiểm đến tính mạng (trừ trường hợp phù mao mạch vùng hầu họng). Mề đay cấp tính thường tự khỏi sau điều trị, nhưng có những trường hợp nghiêm trọng. Nếu không được cấp cứu kịp thời, có thể dẫn đến tình trạng huyết áp giảm, đặc biệt khi mề đay đi kèm với các triệu chứng như sưng môi, sưng mặt, ngứa lưỡi, nôn mửa.
Khi nào cần thăm bác sĩ
Khi bạn biết rõ nguyên nhân gây mề đay như hải sản, thuốc, bạn có thể tránh được. Tuy nhiên, nguyên nhân mề đay đa dạng và đôi khi khó tránh khỏi. Do đó, nếu mắc mề đay, việc thăm bác sĩ da liễu để điều trị triệu chứng và xác định nguyên nhân là quan trọng. Đặc biệt, nếu mề đay đi kèm với sưng môi, buồn nôn, nhịp tim nhanh, cảm giác lạnh lùng, có thể là dấu hiệu của sốc phản vệ, đòi hỏi đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức.
Xem thêm:
- Cách trị nổi mề đay tại nhà đơn giản và hiệu quả
- Nổi mề đay nên ăn gì? Bí quyết ăn uống đúng cách kiểm soát tình trạng nổi mề đay
- Giải đáp nổi mề đay kiêng gió hay không?
