Ở Việt Nam nghi lễ cúng đầy tháng cho trẻ đã được truyền nhiều đời nay, cũng là một trong những nét đẹp của nền văn hóa truyền thống người Việt. Lễ cúng đầy tháng cho bé có ý nghĩa quan trọng giúp giới thiệu, khẳng định với họ hàng, tổ tiên về thành viên mới. Không những vậy đây còn là dịp để tại ơn 12 bà Mụ vì đã nặn và chăm sóc trẻ từ khi bé ở trong bụng mẹ và đến khi chào đời.
Dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu về nghi lễ cũng đầy tháng cho bé. Cũng như việc chuẩn bị đồ lễ và cách thức thực hiện nghi lễ nhé.
Tại sao có lễ cúng đầy tháng ?
Theo quan niệm xưa kia của ông bà ta thì những em bé được sinh ra là do các Bà Chúa đầu thai mà chúng ta hay gọi là 12 Bà Mụ nặn ra. Mỗi bà Mụ sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc… xấu hay đẹp cũng là do tay các Bà Mụ nặn ra.
Cho nên lễ cúng đầy tháng cho trẻ mục đích là nhằm tạ ơn Bà Mụ và Đức Ông đã mang đứa trẻ tới nhà, giúp cho em bé sinh ra khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông. Và cũng là lễ để trình báo với mọi người rằng có một thành viên mới và mong mọi người chăm sóc, che chở mang phước lành đến cho đứa trẻ.
Khi tổ chức lễ đầy tháng thì tùy thuộc vào từng địa phương vùng miền mà có những phong tục và cách cúng khác nhau.
Cách tính ngày cúng đầy tháng cho con
Thông thường chúng ta sẽ lấy lịch âm để tính ngày cúng đầy tháng cho trẻ và phụ thuộc vào giới tinh của trẻ theo cách tích ” gái sụt 1, trai sụt 1″. Nếu sinh bé gái thì ngày cúng đầy tháng bé sẽ lùi lại 2 ngày so với ngày sinh (âm lịch), còn đối với các bé trai thì sẽ lùi lại một ngày.
Ví dụ. Bé sinh vào ngày 25/2: đối với các bé gái thì ngày cúng đầy tháng sẽ là 23/3, còn các bé trai sẽ là ngày 24/3.
Giờ cúng
Giờ cúng phụ thuộc vào mỗi gia đình có thể làm lễ cúng đầy tháng vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối.
Chuẩn bị lễ vật cúng đầy tháng
Ngoài việc chuẩn bị tiệc để mời khách giới thiệu thành viên mới trong gia đình, thì gia chủ còn phải chuẩn bị mâm lễ cúng để tạ ơn 12 Bà Mụ. Dưới đây là gợi ý cho các gia đình cần chuẩn bị những lễ vật cần để làm lễ cúng đầy tháng cho trẻ sẽ bao gồm.
Lễ vật cúng 12 bà Mụ đầy đủ gồm
+ 12 chén chè nhỏ (tùy theo vùng miền: người Nam hay cúng chè đậu nước dừa, người Bắc cúng chè hoa cau, người Huế cúng chè đậu xanh đánh);
+ 12 đĩa xôi nhỏ (tùy theo vùng miền: người Nam hay cúng xôi gấc, người Bắc cúng xôi vò, người Huế cúng xôi đậu xanh cà);
+ 12 chén cháo nhỏ;
+ Các loại bánh dành cho trẻ con xếp thành 12 đĩa
+ 2kg thịt quay
+ bánh hỏi chia làm 12 đĩa
+ 12 ly rượu nhỏ có thể thay bằng 12 quả trứng vịt
+ 12 ly nước nhỏ
Lễ vật cúng kính Đức ông và 3 đức thầy
+ 1 con gà luộc tréo cánh
+ 1 tô cháo lớn
+ 1 tô chè lớn
+ 3 đĩa xôi lớn
+ 1 miếng thịt quay
+ 1 đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ)
+ Trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền).
– Cùng với các lễ vật này còn có thêm một bình hoa, trà, hương, đèn, nước, gạo, muối, muỗng và không thể thiếu một đôi đũa hoa.
Cách sắp bàn cúng
– Đồ cúng sẽ được sắp làm 2 bàn: 1 bàn nhỏ ở phía trên sẽ bày đồ cúng Đức ông, 1 bàn lớn phía dưới bày lễ cúng 12 bà Mụ. Bàn trên và bàn dưới đặt cắt nhau khoảng 10 cm.
– Nguyên tắc sắp mâm cúng: theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả” tức là ở phía đông đặt bình bông còn phía tây đặt lễ vật. Lưu ý, các mâm này phải được bài trí thật cân đối và đầy đủ các lễ vật đã nêu
Các nghi lễ cúng đầy tháng
Cách cúng và khấn
Sau khi đặt hết lễ vật lên trên bàn cúng, người lớn trong gia đình, dòng họ có thể là ông, bà, bố, mẹ sẽ đại diện một người thực hiện nghi lễ thắp nhang và khấn.
Bài khấn đơn giản: “Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âl), ngày cháu (nội hay cháu ngoại… ) họ, tên… tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên… ) mạnh tay, mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình an vui, hạnh phúc”.
Nghi thức khai hoa
Sau nghi thức cúng là nghi thức khai hoa, dân gian còn gọi là “bắt miếng”. Đứa trẻ (trai hay gái) được đặt trên bà, người cúng rót trà thắp hương và xin phép bắt miếng sau đó bồng đứa trẻ trên tay, đồng thời cầm một cành hoa quơ qua quơ lại miệng bé và đọc những lời cầu chúc mang ý nghĩa tốt đẹp:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Đồng thời bé gái sẽ được dùng cuống trầu vẽ chân mày cho bé, nếu là bé gái. Hình thức này giống như cách “làm phép” với mong muốn sau này con gái lớn lên sẽ dịu dàng, xinh đẹp như hoa.
Kết thúc nghi thức cúng, mọi người cùng gửi đến bé những điều tốt đẹp nhất
Sau khi tất cả những nghi lễ trên hoàn tất thì tất cả mọi người sẽ dành những lời chúc tốt đẹp đến các bé và tham gia vào bữa tiệc của gia đình.
(Tổng hợp)
>>> Gợi ý một số món quà tặng đầy tháng cho bé gái đang có mặt tại Kids Plaza:
