Vài năm trở lại đây các nước phương Tây nói rất nhiều về “hội chứng lắc ở trẻ em”. Theo thống kê thì mỗi năm ở Mỹ có gần 1500 trẻ bị mắc hội chứng này và có tới 25% số trẻ bị tử vong vì những tổn thương mà hội chứng gây ra. Hội chứng này thường xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là trẻ từ 2 – 4 tháng tuổi, tuy nhiên chúng cũng đã được ghi nhận xảy ra ở trẻ đến 5 tuổi.
1. “Hội chứng lắc ở trẻ em” là gì?
Hội chứng lắc ở trẻ em (Shaken Baby Syndrome – SBS) còn được gọi với cái tên khác là chấn thương đầu kiểu ngược đãi (Abusive Head Trauma), là chứng bệnh gây ra khi lắc quá mạnh ở trẻ nhỏ chấn thương đầu và não.
Giữa não và xương sọ của trẻ sơ sinh luôn có những khoảng trống để cho phép não tiếp tục lớn và phát triển. Não của trẻ còn khá mềm thêm nữa màng não mỏng, cơ cổ của trẻ nhỏ lại quá yếu không đủ sức nâng đỡ đầu vì thế khi rung lắc trẻ thì đầu sẽ gập tới gập lui, xoay qua xoay lại không kiểm soát được.
Khi đó xương sọ mềm và dẻo của trẻ không chịu được những lực này sẽ chuyển lực tới não. Não không di chuyển đồng bộ có thể gây ra va đập với xương sọ làm dập não, tăng áp lực, phù, chảy máu trong não. Các tĩnh mạch lớn dọc theo phía ngoài não cũng rất mỏng mạnh nên dẽ rách gây ra chảy máu nguy hiểm cho trẻ.
Các chuyên gia y tế Hàn Quốc nghiên cứu cho biết những tổn thương có thể xảy ra với trẻ chỉ với 5 giây rung lắc, nếu rung lắc mạnh thì sẽ gây ra những tổn thương não vĩnh viễn ở trẻ.
2. Hậu quả khôn lường khi cha mẹ rung lắc trẻ
Không thể phủ nhận tung – đỡ, rung lắc khiến trẻ thêm thích thú, dễ ngủ, nhanh nín nhưng lại để lại những di chứng nặng nề như: chảy máu võng mạc, giảm thị lực hoặc mù, giập não, tăng áp lực, phù, chảy máu não, chậm phát triển trí tuệ, khả năng nhận thức kém, mất khả năng nói, gây ra các chấn thương ở cổ, đầu, cột sống do trẻ va đập với các vật xung quanh nhà như quạt trần,thành giường…nguy hại nhất là có thể gây tử vong.
3. Biểu hiện của bệnh
Theo giáo sư Chae Soo- Ahn – Khoa Nhi Bệnh viện Đại học Chung- Ang, Hàn Quốc cho biết: “Biểu hiện của trẻ bị tổn thương não do rung lắc không rõ rằng nên bố mẹ khó phát hiện được. Biểu hiện nhẹ thì trẻ sẽ hay cáu gắt hơn bình thường, một số trẻ khác thì lại bị rối loạn tiêu hóa, biếng ăn. Có thể trẻ ngủ lịm hoặc không chịu chơi đùa. Hoặc nặng hơn trẻ sẽ bị khó thở, cứng cổ, thậm chí là co giật”.
Tùy theo mức độ nặng nhẹ mà bệnh sẽ có những dấu hiệu khác nhau:
- Mắt trẻ lờ đờ, ngủ gà ngủ gật, trẻ giảm sự linh hoạt, không mỉm cười.
- Trẻ co giật, nôn mửa, không nhìn thấy,
- Trẻ ăn, bú khó, nôn không rõ lý do
- Trẻ khó thở, ngừng thở, tím tái hoặc co giật
- Da xanh tái, nhìn thấy rõ nhất ở vùng trán
- Những dấu hiệu cho thấy chấn thương cổ, sưng nề, cứng cổ, nghẹo về một bên
Nếu thấy có dấu hiệu bất thường cần cho trẻ đi khám ngay.
4. Cách phòng ngừa
- Cần bỏ ngay lập tức các thói quen sau:
– Đung đưa võng, nôi mạnh, bế trẻ nằm ngửa đưa qua đưa, lắc lại để bé dễ đi vào giấc ngủ hoặc để bé nhanh nín khóc.
– Thay đổi tư thế đột ngột ở trẻ như là khi trẻ đang nằm thì bế thốc dậy hoặc cắp nách nhấc lên.
– Tung – hứng trẻ lên cao hoặc để con lên chân chơi trò máy bay - Tránh tát vào mặt bé
- Tránh lật người bé: Khi bé đang ngồi trên vai/đùi người lớn tránh để trẻ lật người/lộn người về sau
- Khuyến cáo không được rung lắc trẻ ở bất kì hoàn cảnh nào, bất kể lúc vui hay giận dữ
- Khi di chuyển trẻ giữ cổ ở tư thế cố định
- Giữ vững đầu cho bé khi di chuyển trên xe ô tô
- Nên cho con đi khám sức khỏe định kì để kiểm soát tình trạng sức khỏe của con.
